 |
| Ο Ευαγγελιστής Λουκάς Από author of the photographic reproduction: Ninam - transferred from sr.wiki, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15830373 |
Γράφει ο Ηλίας Χρ. Θάνος,
Ερευνητής, Συγγραφέας, Αρθρογράφος, Υποψήφιος Κατηχητής
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς γεννήθηκε
στην Αντιόχεια της Συρίας το 1 π.Χ. ή το 4 μ.Χ. Ήταν Ελληνικής καταγωγής και
από νεαρή ηλικία ασχολούνταν με τα γράμματα. Ωστόσο, ήξερε πολύ καλά την Εβραϊκή
και τη Συριακή γλώσσα, ενώ μιλούσε και χειριζόταν άπταιστα την Ελληνική. Αυτό
είναι φανερό μέσα από το Ευαγγέλιό του και τις Πράξεις των Αποστόλων που ο
ίδιος συνέγραψε. Αργότερα, έφυγε από την Αντιόχεια και πήγε στην Αίγυπτο καθώς
εκεί άκμαζαν τα γράμματα. Κατόπιν, όταν μεγάλωσε, ήρθε στην Ελλάδα για να
γνωρίσει την Ελληνική σοφία. Μεταξύ των άλλων εξασκούσε το επάγγελμα του
ιατρού. Μάλιστα, ήταν πολύ καλός σ’ αυτό. Εκτός, όμως, της ιατρικής τέχνης
γνώριζε πολύ καλά και τη ζωγραφική.
Τα μετέπειτα χρόνια και η
συνεργασία του με τον Απόστολο Παύλο
Ο Λουκάς ήταν, στην αρχή ειδωλολάτρης, όπως οι γονείς του. Υπάρχουν δύο υποθέσεις για το πως ο Λουκάς μεταστράφηκε και ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Η μεν πρώτη αναφέρει ότι έγινε Χριστιανός στην Αντιόχεια, ενώ η άλλη όταν ήταν στη Θήβα της Βοιωτίας. Πάντως και στις δύο αναφέρεται ότι ο Λουκάς γνώρισε τον Χριστιανισμό από τον Απόστολο Παύλο. Χαρακτηριστικό είναι ότι από τη στιγμή που άκουσε τον Απόστολο των Εθνών να κηρύττει έγινε ο πιο πιστός του συνοδοιπόρος και μαθητής. Μια άλλη υπόθεση αναφέρει ότι ο Παύλος μετά το όραμά του καθώς πήγαινε στη Μακεδονία, μαζί με τον Σίλα, πήρε και τον Λουκά. Με τον Απόστολο Παύλο γύριζε από πόλεις σε χωριά και από ηπείρους σε νησιά. Πήγε στη Θράκη, τη Μακεδονία, στη Θεσσαλία, στην Αχαΐα, στην Πελοπόννησο, στην Ασία, στη Λυκία, στην Κιλικία, στη Συρία, στο Ιλλυρικό και σ’ όλη την Ιουδαία. Πάρα πολλές φορές κινδύνεψε από θαλάσσιες τρικυμίες και από ληστές μα δεν το έβαζε κάτω. Ο Απόστολος Παύλος μάλιστα είχε ανάγκη και από τις ιατρικές υπηρεσίες του Λουκά καθώς είχε «σκόλοπα τη σαρκί». Ο Λουκάς συνόδεψε τον Παύλο στη δεύτερη αλλά και στην τρίτη αποστολική περιοδεία του. Ακόμη, ήταν μαζί του στη μετάβασή του στη Ρώμη, μέσω Κρήτης και Μελίτης και δεν τον εγκατέλειψε ούτε όταν ήταν στις φυλακές της Ρώμης.
 |
| Ο Απόστολος Παύλος Από Θεοφάνης ο Κρητικός - Άγνωστος, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1288189 |
Μετά τον θάνατο του Παύλου
Μετά τον θάνατο το Παύλου στη Ρώμη, ελάχιστα μας είναι γνωστά για τη δράση του Λουκά. Κάποιοι εκκλησιαστικοί
συγγραφείς αναφέρουν ότι πήγε και κήρυξε για τον Ιησού Χριστό στη Δαλματία, τη
Γαλλία, την Ιταλία και τη Μακεδονία. Ο άγιος Συμεών ο Μεταφραστής μας δίνει την
πληροφορία ότι ο Λουκάς μετά τη Ρώμη πήγε στη Λιβύη και από εκεί στην Αίγυπτο
όπου, αφού διετέλεσε επίσκοπος Θηβαΐδος, εκοιμήθη εν ειρήνη. Ο άγιος Γρηγόριος
ο Θεολόγος μας λέει ότι ο άγιος Λουκάς βρήκε μαρτυρικό θάνατο. Άλλη παράδοση,
από τον Μάξιμο Μαργούνιο, αναφέρει ότι ο Λουκάς σε ηλικία 80 ετών πέθανε
ειρηνικά στη Θήβα της Βοιωτίας. Ο Αρχιμ. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος αναφέρει ότι
ο Λουκάς μετά τη Ρώμη γύρισε στην Ελλάδα και αφού μετέβη από τόπο σε τόπο
κηρύττοντας έφθασε στην πόλη των Θηβών Βοιωτίας. Με ορμητήριό του αυτή, έφτασε σε ολόκληρη την υπόλοιπη Ελλάδα, την Ασία και τη Λιβύη. Παντού κήρυττε τη Χριστιανική θρησκεία και γκρέμιζε ναούς ειδωλολατρικούς χτίζοντας Χριστιανικούς
στη θέση τους. Με τη συμπεριφορά του αυτή έγινε στόχος των Ρωμαίων. Τότε,
συρφετός ειδωλολατρών επιτέθηκαν εναντίον του και αφού τον συνέλαβαν, τον
βασάνισαν και τον κρέμασαν από ένα κλαδί ελιάς σε ηλικία 80 ετών.
Το λείψανο του Αγίου Λουκά
Οι Χριστιανοί μετά τον θάνατο του Λουκά πήραν το Άγιο Λείψανό του και το ενταφίασαν στο Πολυάνδριο. Το Πολυάνδριο ήταν ο τόπος όπου οι Θηβαίοι έθαπταν τους ηρωικώς πεσόντες συμπολίτες τους. Τον ενταφίασαν μέσα σε μια μαρμάρινη Λάρνακα. Η Λάρνακα αυτή φέρει επί των πλευρών της επιγραφές που μαρτυρούν την ιστορία της. Η ιστορία της είναι μακρά. Από τη Λάρνακα αυτή όταν κατατέθηκε το Άγιο Λείψανο του Αποστόλου Λουκά άρχισε να ευωδιάζει μύρο. Πολλά θαύματα άρχισαν να γίνονται κατόπιν. Αρκετοί άνθρωποι άρχισαν να ξύνουν την Λάρνακα με μαχαίρια και με τα ξύσματα παρασκεύαζαν κολλύρια που θεράπευαν διάφορες παθήσεις των ματιών. Οι χαρακιές αυτές υπάρχουν μέχρι σήμερα πάνω στη Λάρνακα που βρίσκεται μέσα στον Ναό του Ευαγγελιστού Λουκά στην πόλη των Θηβών. Η παράδοση λέει πως ο Θεός για να δοξάσει τον Άγιο Απόστολό του κάθε χρόνο στην εορτή του, στις 18 Οκτωβρίου, έριχνε από τον ουρανό κολλύριο και όσοι το άλειφαν στα μάτια τους θεραπεύονταν. Το τίμιο Λείψανο του Αγίου Λουκά μεταφέρθηκε από τον Άγιο Αρτέμιο το 313 μ.Χ., επί Αυτοκράτορος Κωνστάντου, σαν θησαυρός πολύτιμος στην Κωνσταντινούπολη. Μαζί με τα Λείψανα των Αποστόλων Ανδρέα και Τιμόθεου τοποθετήθηκαν προσωρινά στο ναό που είχε χτίσει ο αυτοκράτορας στον τάφο του πατέρα του, Μεγάλου Κωνσταντίνου, και μετά πάνω στην Αγία Τράπεζα, επί της δεξιάς πλευράς, στον Ναό των Αγίων Αποστόλων. Μετά από πολυετείς προσπάθειες της τοπικής Εκκλησίας της Βοιωτίας και του Δήμου Θηβαίων επεστράφη μικρό κομμάτι των ιερών λειψάνων του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά στις 17 Σεπτεμβρίου του 2000. Τα λείψανα τοποθετήθηκαν στην από αιώνες κενή λάρνακα, σε ασημένια θήκη.
Ο Λουκάς ως Ευαγγελιστής και
ζωγράφος
Ο Απόστολος Λουκάς είναι ο
συγγραφέας του τρίτου, σύμφωνα με την Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας μας,
Ευαγγελίου καθώς και των Πράξεων των Αποστόλων. Χαρακτηριστικό είναι πως και τα
δύο τα απευθύνει αρχικά στον «κράτιστο Θεόφιλο», ηγεμόνα της Αχαΐας. Από αυτή η
σχέση και το γεγονός ότι ανευρέθηκε η Θεομητορική εικόνα στο Μέγα Σπήλαιο
εξάγεται το συμπέρασμα ότι η Αχαΐα και ο Απόστολος Λουκάς συνδέονταν στενά. Ο
Ευαγγελιστής Λουκάς συνέταξε το Ιερό του Ευαγγέλιο 15 χρόνια μετά την Ανάληψη
του Κυρίου. Μάλιστα, είναι ο μοναδικός ανάμεσα στους Ευαγγελιστές που αναφέρει
πληροφορίες σχετικά με τη γέννηση του Τιμίου Προδρόμου και τον Ευαγγελισμό της
Θεοτόκου. Δίνει γλαφυρότατες εικόνες σχετικά με τη Γέννηση του Κυρίου που μας
οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μάλλον άκουσε αυτές τις διηγήσεις από την ίδια τη Θεοτόκο. Το Ευαγγέλιό του περιέχει τις πιο πολλές παραβολές του Κυρίου και τις
πιο παραστατικές εικόνες για τα Άγια Πάθη του Κυρίου. Σύμφωνα με τον Μ. Μαλαξό
τόπος συγγραφής του κατά Λουκάν Ευαγγελίου είναι το σπήλαιο της Ιεράς Μονής του
Μεγάλου Σπηλαίου, ενώ σύμφωνα με την άποψη άλλων τόπος συγγραφής είναι η
Αλεξάνδρεια.
"Ἄλαλα τὰ χείλη τῶν ἀσεβῶν, τῶν μὴ προσκυνούντων τὴν εἰκόνα σου τὴν σεπτὴν, τὴν ἱστορηθεῖσαν ὑπὸ τοῦ Ἀποστόλου, Λουκᾶ ἱερωτάτου, τὴν ὁδηγήτριαν."
Επιπλέον, ο Ευαγγελιστής Λουκάς συνέγραψε τις Πράξεις των Αποστόλων στις οποίες κάνει λόγο για την Ανάληψη του Χριστού, την Πεντηκοστή και τον λιθοβολισμό του Πρωτομάρτυρα και Αρχιδιακόνου Στεφάνου, καθώς και για τα θαύματα του Αγίου Πέτρου. Κυρίως, όμως, το σύνολο των βιβλίων ασχολείται με τη δράση του Αποστόλου Παύλου. Κατά την Ιερά Παράδοση, ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς φιλοτέχνησε τρείς εικόνες της Θεομήτορος. Λέγεται, μάλιστα, πως ο ίδιος έδειξε τις εικόνες στη Θεοτόκο και Εκείνη του είπε: «Η χάρις του εξ εμού τεχθέντος είη δι’ εμού μετ’ αυτών». Από τις τρείς αυτές θαυματουργές εικόνες η πρώτη βρίσκεται στο Μέγα Σπήλαιο, όπου ανευρέθηκε. Λέγεται, μάλιστα, πως ο Άγιος χρησιμοποιούσε το σπήλαιο σαν ορμητήριό του για την περιοδεία του στην Πελοπόννησο και συγκεκριμένα την Αχαΐα. Όταν βρέθηκε η εικόνα, εντοπίστηκε και η Αγία Τράπεζα πάνω στην οποία ο Απόστολος τελούσε την αναίμακτη θυσία. Η εικόνα αυτή είναι κατασκευασμένη από μαστίχα και κερί. Η άλλη εικόνα έλεγαν ότι βρίσκεται στη Ρωσία και συγκεκριμένα στην πόλη Βελίνα, στην εκκλησία της Παναγίας. Αυτή η εικόνα είναι χρωματισμένη και διακοσμημένη με πολύτιμους λίθους. Οι Χριστιανοί της περιοχής αναφέρουν ότι η εικόνα αυτή χαρίστηκε από τους βασιλείς της Κωνσταντινούπολης στους Ρώσους όταν έκαναν συνθήκη μαζί τους. Η τελευταία βρίσκεται στο Μοναστήρι του Κύκκου στην Κύπρο. Τέλος, σύμφωνα με την παράδοση ο Άγιος Λουκάς φιλοτέχνησε και άλλες εικόνες της Θεομήτορος και μεταξύ αυτών και την Παναγία την Οδηγήτρια που κρατούσαν οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες για να τονώνουν το ηθικό των στρατευμάτων τους εναντίον των εχθρών του κράτους και της Πίστεως τους. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς φιλοτέχνησε ακόμη, την εικόνα των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
 |
| Ο Ευαγγελιστής Λουκάς Από Αντρέα Μαντένια - The Yorck Project (2002) 10.000 Meisterwerke der Malerei (DVD-ROM), distributed by DIRECTMEDIA Publishing GmbH. ISBN: 3936122202., Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=154490 |
Ο Άγιος Λουκάς ως προστάτης
Ο Άγιος Ευαγγελιστής Λουκάς είναι
ο προστάτης και πολιούχος της πόλης της Λαμίας με βάσει το βασιλικό διάταγμα
του 1948, διότι κατά της ημερομηνία της εορτής του, στις 18 Οκτωβρίου το 1944
τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής έφυγαν ηττημένα και η πόλη απελευθερώθηκε.
Στον Δυτικό χριστιανικό κόσμο όπου εορτάζεται η μνήμη του Αγίου Ευαγγελιστού
και Αποστόλου Λουκά είναι προστάτης των καλλιτεχνών, των γιατρών, των
χειρουργών, των μαθητών και των χασάπηδων.
Τα θαύματα
Καθώς αναφέραμε και πιο πάνω,
πολλά είναι τα θαύματα που έχει προσφέρει ο Ευαγγελιστής Λουκάς στον λαό. Τα
πρώτα ήταν με τις θεραπείες των άρρωστων ματιών, όπως είπαμε. Ιστορείται όμως,
και το εξής θαυμαστό γεγονός: Ο Βασιλεύς Κωνστάνιος είχε έναν πιστό του
ευνοούμενο στο Παλάτι, που τον έλεγαν Ανατόλιο. Αυτός αρρώστησε βαριά και οι
γιατροί δεν μπορούσαν να τον σώσουν. Ο Ανατόλιος όμως δεν απελπίστηκε και
σκέφτηκε να ζητήσει τη βοήθεια του Αποστόλου Λουκά που, όπως είχε ακούσει, όταν
ζούσε ήταν γιατρός. Έβαλαν, λοιπόν, τη θήκη με τα λείψανα του Αγίου Λουκά πάνω
στον κατάκοιτο Ανατόλιο και αμέσως αυτός σηκώθηκε πάνω, υγιέστατος. Τότε, ο
ίδιος σήκωσε στα χέρια το Τίμιο Λείψανο του Ευαγγελιστού Λουκά και το πήγε μέσα
στον Ναό. Ο Ανατόλιος δεν σταμάτησε από τότε να ιστορεί το θαύμα του Αγίου και
να δοξάζει τον Ιησού Χριστό που δεν έχει σταματήσει και δια των Αγίων Του να θαυματουργεί.
Πηγές:
1) ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Δ. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ
Αρχιμανδρίτου, Ο ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΤΥΠΟΥ»
ΚΑΝΙΓΓΟΣ 10, 106 77 ΑΘΗΝΑΙ, ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ 95, ΕΚΔΟΣΗ 6η, Σελ. Όλες
2) Ευάγγελος Π. Λέκκος, Γνωριμία
με τους Αγίους Στερεάς Ελλάδος, Εύβοιας και Αργοσαρωνικού, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΑΪΤΗΣ,
2014, Σελ. 176-177
3) Ευαγγελιστής Λουκάς -
Βικιπαίδεια (wikipedia.org) (https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%85%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE%CF%82_%CE%9B%CE%BF%CF%85%CE%BA%CE%AC%CF%82)
4) Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής -
Βιογραφία - Σαν Σήμερα .gr (sansimera.gr) (https://www.sansimera.gr/biographies/1025)
5) Ορθόδοξος Συναξαριστής ::
Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής (saint.gr) (https://www.saint.gr/2759/saint.aspx)
6) Ευαγγελιστής Λουκάς – ΙΕΡΑ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΗΒΩΝ, ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΥΛΙΔΟΣ (imtl.gr) (https://www.imtl.gr/?page_id=1893)
